2018-07-18 10:19:03 +02:00
\section { Inverse und implizite Funktionen} \setcounter { equation} { 0}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\begin { *definition} [(lokale) Lösung]
Funktion $ \tilde { y } : \tilde { D } \subset K ^ n \to K ^ m $ heißt (lokale) Lösung von in $ x $ auf $ \tilde { D } $ falls \begin { align}
f(x,\tilde { y} (x)) = 0 \quad \forall x\in \tilde { D} \notag
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { align}
\end { *definition}
\begin { theorem} [Satz über implizite Funktionen]
2018-07-23 10:42:04 +02:00
Sei $ f:D \subset \mathbb { R } ^ m \times K ^ m \to K ^ m $ , $ D $ offen, $ f $ stetig und \begin { enumerate} [label={ \alph * )} ]
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\item $ f ( x _ 0 , y _ 0 ) = 0 $ für ein $ ( x _ 0 , y _ 0 ) \in D $
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\item die partielle Ableitung $ f _ y:D \to L ( K ^ m, K ^ n ) $ existiert, ist stetig in $ ( x _ 0 , y _ 0 ) $ und $ f _ y ( x _ 0 , y _ 0 ) $ ist regulär
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { enumerate}
Dann:\begin { enumerate} [label={ \arabic * )} ]
\item $ \exists r, \rho > 0 $ : $ \forall x \in B _ r ( x _ 0 ) \; \exists ! y = \tilde { y } \in B _ \rho ( y _ 0 ) $ mit $ f ( x, \tilde { y } ( x ) ) = 0 $ und $ \tilde { y } :B _ r ( x _ 0 ) \to B _ \rho ( y _ 0 ) $ stetig
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\item
falls zusätzlich $ f:D \to K ^ m $ stetig diffbar\\
$ \Rightarrow $ auch $ \tilde { y } $ stetig diffbar auf $ B _ r ( x _ 0 ) $ mit \begin { align*}
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\tilde { y} '(x) & = -\underbrace { f_ y(x,\tilde { y} (x))^ { -1} } _ { m\times n} \cdot \underbrace { f_ x(x,\tilde { y} (x))} _ { m\times n} \quad \in K^ { m\times n}
\end { align*}
\end { enumerate}
\end { theorem}
\begin { example}
Sei $ f: \mathbb { R } \times \mathbb { R } \to \mathbb { R } $ mit $ f ( x,y ) = x ^ 2 ( 1 - x ^ 2 ) - y ^ 2 $ $ \forall x,y \in \mathbb { R } $ .
Offenbar ist \begin { align*}
f_ x(x,y) & = 2x(1 - x^ 2) - 2x^ 3 = 2x - 4x^ 3 \\
f_ y(x,y) & = -2y
\end { align*}
Suche Lösungen von $ f ( x,y ) = 0 $ \\
\renewcommand { \arraystretch } { 1.5}
\begin { tabularx} { \linewidth } { c@{ \ } l@{ $ \; \, $ } X}
$ \bullet $ & $ y _ 0 = 0 $ :& $ f _ y ( x _ 0 , 0 ) = 0 $ nicht regulär $ \Rightarrow $ Theorem nicht anwendbar \\
$ \bullet $ & $ y _ 0 \neq 0 $ : & $ f _ y ( x _ 0 , y _ 0 ) \neq 0 $ , also regulär.
2018-07-23 10:42:04 +02:00
Sei $ f ( x _ 0 , y _ 0 ) $ = 0 $ \Rightarrow $ z.B. $ ( x _ 0 , y _ 0 ) = ( \frac { 1 } { 3 } , \frac { 2 \cdot \sqrt { 2 } } { 9 } ) $ ist Nullstelle von $ f $ \\
2018-07-18 10:19:03 +02:00
& & $ \Rightarrow $ $ \exists r, \rho > 0 $ , Funktion $ \tilde { y } :f ( x, \tilde { y } ( x ) ) = 0 $ $ \forall x \in B _ r ( \frac { 1 } { 3 } ) $
$ \tilde { y } ( \frac { 1 } { 3 } ) = \frac { 2 \cdot \sqrt { 2 } } { 9 } $ und $ \tilde { y } ( x ) $ ist einzige Lösung um $ B _ \rho ( \frac { 2 \sqrt { 2 } } { 9 } ) $ \\
& & $ \begin { aligned } \tilde { y } ' \left ( \frac { 1 } { 3 } \right ) & = - f _ y \left ( \frac { 1 } { 3 } , \frac { 2 \sqrt { 2 } } { 9 } \right ) ^ { - 1 } \cdot f _ x \left ( \frac { 1 } { 3 } , \frac { \sqrt { 2 \sqrt { 2 } } } { 9 } \right ) \\
& = -\left (-\frac { 4\sqrt { 2} } { 9} \right )^ { -1} \cdot \left (\frac { 2} { 3} - \frac { 4} { 27} \right ) = \frac { 7} { 6\sqrt { 2} } \approx 0,8\end { aligned} $ \\
$ \bullet $ & $ y _ 0 = 0 $ , $ x _ 0 = 1 $ : & hier ist $ f _ x ( 1 , 0 ) = - 2 $ , also regulär \\
2018-07-23 10:42:04 +02:00
& & $ \Rightarrow $ $ \exists $ lokale Lösung $ \tilde { x } ( y ) $ : $ f ( \tilde { x } ( y ) , y ) = 0 $ $ \forall y \in B _ { \tilde { r } } ( 0 ) $ und $ \tilde { x } ' ( 0 ) = 0 $ \\
2018-07-18 10:19:03 +02:00
$ \bullet $ & $ y _ 0 = 0 $ , $ x _ 0 = 0 $ : & $ f _ x ( 0 , 0 ) = f _ y ( 0 , 0 ) = 0 $ nicht regulär\\
2018-07-23 10:42:04 +02:00
& & $ \Rightarrow $ in keiner Variante Anwendbar.
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { tabularx}
\end { example}
\begin { theorem} [Satz über inverse Funktionen]
2018-07-23 10:42:04 +02:00
Sei $ f:U \subset K ^ n \to K ^ n $ , $ U $ offen, $ f $ stetig diffbar, $ f' ( x ) $ regulär für ein $ x _ 0 \in U $ \\
$ \Rightarrow $ Es existiert eine offene Umgebung $ U _ 0 \subset U $ von $ x _ 0 $ , sodass $ V _ 0 : = f ( U _ 0 ) $ offene Umgebung von $ y _ 0 : = f ( x _ 0 ) $ ist, und die auf $ U _ 0 $ eingeschränkte Abbildung $ f:U _ 0 \to V _ 0 $ ist Diffeomorphismus.
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { theorem}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\begin { proof}
benutze $ \tilde { f } :D \times K ^ n \to K ^ n $ und $ \tilde { f } ( x ) = f ( x ) - y \Rightarrow $ , $ \tilde { f } $ stetig und stetig diffbar $ \Rightarrow $ Satz über implizite Funktionen $ \Rightarrow f' $ stetig diffbar $ \Rightarrow f $ ist Diffeomorphismus
\end { proof}
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\begin { proposition} [Ableitung der inversen Funktion]
Sei $ f:D \subset K ^ n \to K ^ n $ , $ D $ offen, $ f $ injektiv und \gls { diffbar} , $ f ^ { - 1 } $ \gls { diffbar} in $ y \in \mathrm { int } \, f ( D ) $ \begin { align}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\Rightarrow \quad \left (f^ { -1} \right )'(y) & = f'\left ( f^ { -1} (y)\right )^ { -1} \notag
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { align}
(bzw. $ ( f ^ { - 1 } ) ' ( y ) = f' ( x ) ^ { - 1 } $ falls $ y = f ( x ) $ )
Spezialfall$ n = m = 1 $ : $ ( f ^ { - 1 } ) ' ( y ) = \frac { 1 } { f' ( f ^ { - 1 } ( y ) ) } $
\end { proposition}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\begin { proof}
benutze $ f ( f ^ { - 1 } ( y ) ) = y $ und $ f ^ { - 1 } ( f ( x ) ) = x $ , Kettenregel, $ f' ( f ^ { - 1 } ( y ) ) \cdot ( f ^ { - 1 } ) ' ( y ) = \id $ , andere Gleichung analog, gleichsetzen, Behauptung
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { proof}
\begin { proposition}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
Sei $ f:D \subset K ^ n \to K ^ n $ , $ D $ offen, $ f $ stetig diffbar, $ f' ( x ) $ regulär $ \forall x \in D $
\begin { enumerate} [label={ (\alph * )} ]
\item (Satz über offene Abbildungen) $ f ( D ) $ ist offen
\item (Diffeomorphiesatz) $ f $ injektiv $ \Rightarrow $ $ f:D \to f ( D ) $ ist Diffeomorphismus
\end { enumerate}
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { proposition}
\begin { proof} \hspace * { 0pt}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\begin { enumerate} [label={ (\alph * )} ]
\item $ M \subseteq D $ offen, $ y _ 0 \in f ( M ) \Rightarrow \exists x _ 0 \in M:y _ 0 = f ( x _ 0 ) \Rightarrow $ Satz über inverse Funktionen $ \Rightarrow \exists V _ 0 \subseteq f ( M ) $ von $ y _ 0 \beha $
\item offenbar $ \exists f ^ { - 1 } :f ( D ) \to D \Rightarrow $ Satz über inverse Funktionen $ \Rightarrow f ^ { - 1 } $ stetig diffbar $ \beha $
2018-07-18 10:19:03 +02:00
\end { enumerate}
2018-07-23 10:42:04 +02:00
\end { proof}